«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
dzen.ru-ն «Հայաստանը աղետից մեկ քայլ է հեռու. «ընկերությունն» ընդդեմ Ռուսաստանի կարող է ավարտվել ուկրաինական սցենարով» վերնագրով հոդվածում գրում է, թե Հայաստանը, որը ներկայում ընտրել է արևմտամետ կուրս, մեկ քայլ է հեռու աղետից. Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները բարելավելու, համագործակցությունը շարունակելու, հաղորդակցությունը բարելավելու փոխարեն հակառակն է իրականացվում։ Եվ Ռուսաստանի դեմ «բարեկամությունն» արդեն հակադարձ արդյունք է տալիս Հայաստանին: Այսպես, ՌԴ ԱԳՆ-ն բողոքի նոտա է հղել Հայաստանին այն բանից հետո, երբ հանրապետության պատվիրակությունն այցելել է Ուկրաինայի Բուչա քաղաք։ Ինչպես պարզաբանել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան, Մոսկվան այդ այցը համարում է «որպես պաշտոնական Երևանի բացահայտ ոչ բարեկամական քայլ»։
Բացի այդ, նա նշել է, որ Ռուսաստանը նաև անհանգստացած է Հայաստանի կողմից Ուկրաինայի զինված ուժերին օգնություն տրամադրելու կապակցությամբ։ Սակայն մինչ այդ էլ Հայաստանն իրեն թույլ էր տվել հարձակումներ գործել Ռուսաստանի դեմ։ Այսպես, Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարվել է Երևանին Ուկրաինայի հարցում Ռուսաստանի դաշնակից համարելուց։ Բացի այդ, չլուծված խնդիրներ կան ՀԱՊԿ-ի հետ կապված։ Սկզբում Հայաստանը հայտարարեց, որ ՀԱՊԿ-ին մասնակցությունը սառեցված է, ապա Փաշինյանն ակնարկեց, որ հանրապետությունը պարզապես կարող է դուրս գալ ՀԱՊԿ-ից, իսկ հետո պարզ դարձավ, որ Երևանը մտադիր չէ մասնակցել 2024 թվականին ՀԱՊԿ աշխատանքների ֆինանսավորմանը։ Միջազգային հարցերով լրագրող Թիմուր Շաֆիրը, մեկնաբանելով Հայաստանի ղեկավարության վերջին քայլերը, այդ թվում՝ Բուչա «համերաշխության պատվիրակություն» ուղարկելը և 2024 թվականի համար ՀԱՊԿում ներդրումներ կատարելուց հրաժարվելը, ասել է, որ այդ ամենը լուրջ հարցեր և մտահոգություններ է առաջացնում։
Նա նշել է, որ ներկայում Հայաստանի ղեկավարությունը հստակորեն ձգտում է ցույց տալ իր հավատարմությունը նոր դաշնակիցներին, հատկապես Ֆրանսիային։ «Նման պահվածքն ուղեկցվում է նույնիսկ իր քաղաքացիների ֆիզիկական անվտանգությունը զոհաբերելու պատրաստակամությամբ, որն արտահայտվում է ՀԱՊԿ-ին մասնակցելուց հրաժարվելով, մի կազմակերպությունից հրաժարվելով, որը մինչ այժմ առանցքային դեր է խաղացել Հայաստանի անվտանգության ապահովման գործում: Դա, կարծես թե, քայլ է արտաքին քաղաքական նոր գործընկերների օգտին, բայց դա ի վնաս սեփական ռազմավարական կայունության է»,- նշել է Շաֆիրը։ Բացի այդ, չպետք է մոռանալ հարցի բարոյական կողմի մասին, պարզաբանել է փորձագետը, անկախության բոլոր տարիներին Հայաստանը գոյություն է ունեցել Ռուսաստանի աջակցության շնորհիվ։ «Այդ աջակցությունը եղել է ոչ միայն դիվանագիտական, այլ նաև նյութական, որը օգնել է Հայաստանին հաղթահարել բազմաթիվ մարտահրավերներ։ Հայաստանի ղեկավարության այսօրվա գործողությունները, կարծես թե, լուրջ նահանջ են Ռուսաստանի հետ երկար տարիների դաշինքից և նրա ցուցաբերած օգնությունից,- ասել է լրագրողը, -այդ ֆոնին Փաշինյանի փաստարկները ՀԱՊԿ-ից երկրի հնարավոր դուրս գալու մասին, եթե կազմակերպությունը չսահմանի Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի սահմանները, որը պատրաստ է պաշտպանել, իսկական դեմագոգիա են թվում։
Դա համեմատելի է ՀԱՊԿին ուղղված այն մեղադրանքների հետ, որ կազմակերպությունը «չի պաշտպանել Ղարաբաղը», որը Հայաստանն ինքը չէր շտապում ճանաչել և, ի վերջո, երբեք չճանաչեց։ Նման հայտարարությունները խաթարում են վստահությունը երկրի ղեկավարության նկատմամբ և լրացուցիչ անորոշություն են մտցնում հանրապետության ապագայի վերաբերյալ»։ Սակայն, հավելել է Շաֆիրը, հայտնի չէ, թե կոնկրետ ի՞նչ են խոստացել Հայաստանին արևմտյան դաշնակիցները, այսինքն՝ հայաստանյան արտաքին քաղաքականության ուղղվածությունում հենց հիմա տեղի են ունենում դավաճանությանը համարժեք գործողություններ, ուստի ինքը՝ Հայաստանի ժողովուրդը, պետք է իր ղեկավարությանը հարցեր ուղղի։ «Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի ղեկավարության գործողությունները կարող են հանգեցնել լուրջ աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների տարածաշրջանում, դրանք կարող են ունենալ ինչպես կարճաժամկետ, այնպես էլ երկարաժամկետ հետևանքներ, և երկրի ապագան կախված կլինի այսօրվա որոշումներից:
Եվրոպական ընտրությունը, ինչպես ցույց են տալիս վերջին տարիներին հետխորհրդային տարածքի տարբեր հատվածներում տեղի ունեցածները, հաճախ դառնում է հոմանիշ «ինքնիշխանության կորուստ» և «աղետ» հասկացությունների հետ», – բացատրել է Շաֆիրը: Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Արևելագիտության ինստիտուտի արաբական և իսլամական հետազոտությունների կենտրոնի առաջատար գիտաշխատող Բորիս Դոլգովն էլ պարզաբանել է, որ Հայաստանի ղեկավարության՝ դեպի Արևմուտք վերակողմնորոշման պատճառը Ղարաբաղյան հիմնախնդրի հարցում հիասթափությունն է։ «Հիշեցնեմ, որ փաշինյանական Հայաստանի ղեկավարությունն առաջին հերթին պնդում է, որ Ռուսաստանը և ՀԱՊԿ-ը չեն օգնել Հայաստանին հայ-ադրբեջանական հակամարտությունում, չեն կատարել կոնֆլիկտի դեպքում ՀԱՊԿ անդամին պաշտպանելու պարտավորությունը:
Բայց ամեն ինչ հայտնի փաստեր են, և այստեղ միանգամայն պարզ է, որ Ռուսաստանը չէր կարող և չպետք է ռազմական միջամտություն ունենար: Այնուամենայնիվ, հենց այդ ամենն էլ բերել է Հայաստանի նման վերակողմնորոշմանը, և դա շարունակվում է»,- նշել է նա։ Չնայած այն հանգամանքին, որ Հայաստանի որոշ քաղաքացիներ հիացած չեն իրադարձությունների նման զարգացմամբ, այդուամենայնիվ, երկրի քաղաքական ղեկավարությունը ճիշտ է համարում կողմնորոշումը դեպի Արևմուտք։ Սակայն կարևոր է հասկանալ, պարզաբանել է Դոլգովը, որ Ռուսաստանի պարագծի երկայնքով տեղի ունեցող այդ տարածաշրջանային հակամարտությունները համաշխարհային հակամարտության մաս են կազմում։ Այդ հակամարտությունների բազմակողմ ասպեկտն էլ այն է, որ դրանց զարգացումները կորոշեն, թե ինչպես կզարգանա Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև հետագա իրավիճակը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
