Ռուսաստանի և Ադրբեջանի հարաբերությունները կտրուկ վատթարացել են: Վերջերս Եկատերինբուրգում ձերբակալվել են ադրբեջանցիներ՝ 25 տարվա վաղեմության հանցագործությունների հետաքննության շրջանակում: Երկու կասկածյալ մահացել է կալանքի տակ գտնվելու ժամանակ, մյուսները դաժան ծեծվել են: Ադրբեջանը կոշտ է արձագանքել՝ չեղարկելով ռուսական մշակույթին նվիրված միջոցառումները, խուզարկելով Sputnik լրատվական գործակալության գրասենյակը և ձերբակալելով ռուսաստանցի ծրագրավորողների: Ռուսաստանի պետական հեռուստատեսությամբ հնչել են սպառնալիքներ Բաքուն «երեք օրում գրավելու» մասին։ Թեև կողմերի միջև լայնածավալ պատերազմը քիչ հավանական է, սակայն հարաբերությունների խզումն իրական է և Մոսկվայի համար վտանգավոր, քանի որ Հայաստանը, 30 տարի շարունակ Ադրբեջանի հետ դաժան պատերազմներ մղելուց հետո, միանում է իր վաղեմի թշնամուն՝ Պուտինին Հարավային Կովկասից դուրս մղելու համար։ Այս մասին գրում է բրիտանական The Telegraph-ը՝ «Երկու երդվյալ թշնամիներ միավորվում են Պուտինի դեմ. Հայաստանը միանում է Ադրբեջանին՝ սպառնալով Կովկասում Ռուսաստանի վերջին մեծ խաղաքարտին» վերտառությամբ հոդվածում, որը մասնակի կրճատումներով ներկայացնում ենք ստորև.
«Հուլիսի 10-ին Ալիևը և Փաշինյանը հանդիպել են՝ քննարկելու «Զանգեզուրի միջանցքը» , որը կապելու է Ադրբեջանը Նախիջևանի հետ՝ անցնելով Հայաստանի տարածքով։ Այս միջանցքը կհանդիսանա Չինաստանից Եվրոպա ձգվող առևտրային երթուղու՝ «Միջին միջանցքի» մաս։ 2020 թվականին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կնքված հրադադարի համաձայնագրի համաձայն՝ երթուղին պետք է վերահսկվեր Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության կողմից։ Սակայն այդ պայմանավորվածությունն այժմ սպառնալիքի տակ է, քանի որ Ալիևը ցանկանում է Մոսկվային դուրս մղել գործարքից և այն ամբողջությամբ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ դնել», – նշում է աղբյուրը։
«Սա Ռուսաստանի վերջին մեծ խաղաքարտն է տարածաշրջանում: Դա նրանց թույլ է տալիս վերահսկել առևտրային ուղիները և օգտագործել լծակներն ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Ադրբեջանի հետ։ Դրա կորուստը լուրջ հարված կլինի», – ասել է Մեծ Բրիտանիայի Պաշտպանության և անվտանգության ուսումնասիրությունների թագավորական միացյալ ծառայությունների ինստիտուտի (բրիտանական պաշտպանության ոլորտի վերլուծական կենտրոն) միջազգային անվտանգության հարցերով բաժնի տնօրեն Նիլ Մելվինը:
The Telegraph-ը հիշեցնում է, որ Փաշինյանն ու Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը վերջերս հանդիպել են Ստամբուլում, ինչը զգալի քայլ է՝ հաշվի առնելով Հայաստան-Թուրքիա դիվանագիտական բացակայությունը։ Էրդողանը նշել է, որ Հայաստանը «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցում դրսևորում է «ավելի ճկուն մոտեցում»։
Ինչ վերաբերում է ռուսական ազդեցությանը, ապա, ըստ հոդվածի, դրա թուլացումը սկսվել էր 2023-ին՝ երբ ՌԴ խաղաղապահները չեն միջամտել Ադրբեջանի ռազմական գործողություններին Արցախում։ Այդ ընթացքում Արցախի գրեթե ողջ հայկական բնակչությունը փախել է, իսկ Ադրբեջանը մեղադրվել է էթնիկ զտման համար։ Դրանից հետո Փաշինյանը դիմել է Արևմուտքին և սկսել հաշտեցման ուղի Բաքվի հետ՝ հավատալով, որ Հայաստանի երկարաժամկետ ապագան վտանգված է, եթե այն թշնամական հարաբերություններ պահպանի Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ։ Այս տեսակետը ժողովրդականություն չի վայելում Հայաստանում, իսկ Փաշինյանն ունի աշխարհում ցանկացած առաջնորդի ամենացածր վարկանիշներից մեկը:
Պարբերականը եզրափակում է, որ այս ամենի ֆոնին Հայաստանը և Ադրբեջանը, որոնք մի ժամանակ դիտարկվում էին որպես խորհրդային արբանյակներ, այժմ նոր ուղի են ընտրում՝ առանց Ռուսաստանի։
