«Թոշակների, նպաստների և նվազագույն աշխատավարձի բարձրացման խոստումները չեն կատարվելու». Թադևոս Ավետիսյան

Հաջորդ տարի ավարտվում է այս կառավարության հնգամյա ծրագրի ժամկետը։ Պոպուլիստական խոստումների կատարման համար մնացել է մեկ բյուջետային տարի։

Հիմա բերեմ ընդհանրական մի քանի փաստեր ու գնահատումներ՝ չկատարվող սոցիալական խոստումների մասին։ Այս մասին գրել է ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Թադևոս Ավետիսյանը:

Այս խոստումները վերաբերում են սոցիալապես առավել խոցելի խմբերում գտնվող մեր հանրության 40 տոկոսին, այդ թվում՝ կենսաթոշակառուներ, նպաստառուներ, աշխատող աղքատներ, աղքատներ և ծայրահեղ աղքատներ։

Նախ արձանագրենք․

անցնող 7 տարիներին այս քաղաքացիների կյանքի որակը նվազել է, քանի որ միջին գնաճը գերազանցել է նրանց եկամուտների միջին աճը։

Կառավարության 2021-2026 թվականների ծրագրի 4․6-րդ բաժնում խոստացել էին մինչև 2026 թվականը՝

• նվազագույն կենսաթոշակի չափը հասցնել պարենային զամբյուղի արժեքին,
• միջին կենսաթոշակի չափը հասցնել՝ նվազագույն սպառողական զամբյուղի արժեքին,
• նվազագույն աշխատավարձը դարձնել 85 հազար դրամ։

Հիմա ներկայացնեմ պաշտոնական վիճակագրության փաստերը։

Շուրջ 500 հազար կենսաթոշակառուների ամսական կենսաթոշակի միջին չափը 49 հազար դրամ է, իսկ մեկ անձի նվազագույն սպառողական զամբյուղի արժեքը 81681 դրամ է։ Ի դեպ, նոր նշանակված կենսաթոշակների միջին չափը գնալով նվազում է՝ աշխատանքային ստաժերի կրճատմանը զուգահեռ։ 2024 թվականին այն կազմել է շուրջ 43 հազար դրամ։ Ավելին՝ կենսաթոշակառուների շուրջ 35 տոկոսը աղքատ են կամ ծայրահեղ աղքատ և ստանում են անապահովության նպաստ։

Մինչև 10 տարվա աշխատանքային ստաժ ունեցող շուրջ 100 հազար քաղաքացիներ էլ ստանում են ծերության կամ հաշմանդամության նպաստ, որը միջինում կազմում է 36500 դրամ։

Այսինքն՝ իրենց ծրագրային խոստումը կատարելու համար այս կառավարությունը հաջորդ տարի միջին կենսաթոշակի չափը պիտի բարձրացնի 67 տոկոսով, իսկ նվազագույն կենսաթոշակի չափն էլ պիտի բարձրացնի 21 տոկոսով, քանի որ պարենային զամբյուղի արժեքը 44152 դրամ է։

Անապահովության նպաստ ստացող ընտանիքների թիվը այս իշխանության օրոք իրականացված տարբեր խստացումների հետևանքով նվազել է շուրջ 40 տոկոսով՝ դառնալով 60752 ընտանիք, որոնց 65 տոկոսում ապրում են նաև երեխաներ։ Եվ սա այն դեպքում, երբ աղքատության միջին մակարդակը գրեթե չի փոխվել։

Ընտանիքի անապահովության նպաստի միջին չափը 36600 դրամ է՝ շուրջ 2,5 անգամ պակաս նույնիսկ մեկ անձի նվազագույն սպառողական զամբյուղի արժեքից։

Նվազագույն աշխատավարձ ստացողներն էլ աշխատող աղքատ են, քանի որ դրա չափը շուրջ 7 հազար դրամով պակաս է նույնիսկ մեկ անձի նվազագույն սպառողական զամբյուղի արժեքից։

Այսինքն՝ ըստ խոստման նվազագույն աշխատավարձն էլ հաջորդ տարի պիտի բարձրացնեն 14 տոկոսով կամ 10 հազար դրամով։

Չկատարված սոցիալական խոստումները քողարկելու նպատակով հաջորդ տարի նախատեսված է կենսաթոշակի անկանխիկ վճարումներից հետվճարի առավելագույն չափը բարձրացնել ընդամենը 4000 դրամով։ Ի դեպ, հետվճար չի կատարվում հիմնական ծախս հանդիսացող կոմունալ վճարումներից։ Հաջորդը՝ նպաստառուների և կենսաթոշակառուների գրեթե կեսը փաստացի չեն օգտվում այս հետվճարից։

Այսինքն՝ նույնիսկ հետվճար ստացող կենսաթոշակառուների թոշակի միջին չափը հաջորդ տարի կարող է առավելագույնը բարձրանալ ընդամենը 4000 դրամով կամ շուրջ 8 տոկոսով, իսկ օրվա իշխանության ծրագրային խոստման համաձայն՝ այդ չափը պիտի բարձրանար առնվազն 67 տոկոսով։

Փաստորեն՝ նախորդ չորս տարիներին պարբերաբար խաբելուց և իրենց խոստման կատարումը հետաձգելուց հետո այլևս ակնհայտ դարձավ․

այս խոստումները ևս չեն չկատարվելու, քանի որ դրանց կատարմանն ուղղված փոփոխություններ նախատեսված չեն նաև այս կառավարության հաստատած վերջին՝ 2026 թվականի պետական բյուջեի նախագծում։